Η Ελληνική Εταιρεία Εξωνοσοκομειακής Επείγουσας Ιατρικής (ΕΕΕΕΙ) ιδρύθηκε το 2001. Είχαν προηγηθεί έξι χρόνια λειτουργίας των SOS ΙΑΤΡΩΝ και άσκηση της ιατρικής σε κατ’ οίκον επισκέψεις, συνοδείες ασθενών σε όλη την Ελλάδα, περίθαλψη αυτών σε κρουαζιερόπλοια, διακομιδές με αεροπλάνα αλλά και ιατρική κάλυψη εκδηλώσεων. Φυσικά, κύρια ενασχόλησή μας αποτελούσαν, και συνεχίζουν να αποτελούν, οι κατ’ οίκον επισκέψεις που διενεργούνται από γιατρούς πολλών ειδικοτήτων, με σκοπό την αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών στον προσωπικό χώρο των ασθενών.
Κάποια χρόνια αργότερα, αρχίσαμε να υιοθετούμε τον όρο ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ, σε μια προσπάθεια σύνδεσης του νοσοκομείου με τις κατ’ οίκον επισκέψεις. Το ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ή «η προηγμένη νοσηλεία κατ’ οίκον» αντιπροσωπεύει μια πολύ πιο ανθρώπινη αλλά εξίσου αποτελεσματική περίθαλψη ασθενών -παράδειγμα αυτού αποτελεί η κατ’ οίκον νοσηλεία του Α. Παπανδρέου το 1994. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, αρχικά οραματιστήκαμε και στη συνέχεια πραγματώσαμε την ιδέα μιας κλινικής αναφοράς (εξέλιξη της οποίας αποτελεί το ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ), σε περιπτώσεις που κρινόταν απαραίτητη η εισαγωγή των ασθενών μας στο νοσοκομείο. Δεδομένης της απογοήτευσής μας λόγω της παντελούς έλλειψης πληροφόρησης αναφορικά με την εξέλιξη της πορείας της υγείας των περιστατικών μας και με βαθιά πίστη στην ολότητα της φύσης του εγχειρήματος δημιουργήσαμε την κλινική των SOS ΙΑΤΡΩΝ στην Ευρωκλινική Αθηνών.
Επιχειρώντας μια αναδρομική προσέγγιση της πορείας μας, πέραν της αμιγούς άσκησης της ιατρικής, ήδη από το 1999, παρουσιάσαμε τομείς της δραστηριότητάς μας σε ελληνικά ή διεθνή συνέδρια. Το 2006, αποφασίσαμε την έκδοση ενός επιστημονικού περιοδικού με τον τίτλο «Ελληνική Εταιρεία Εξωνοσοκομειακής Επείγουσας Ιατρικής», με θέματα που άπτονταν τόσο της επείγουσας ιατρικής αλλά και θεωρητικών κειμένων που αφορούσαν στην άσκηση της ιατρικής εντός και εκτός των «τειχών» των νοσοκομείων. Την ίδια εποχή, δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά άρθρα μας σε διεθνή ξένα περιοδικά, γεγονός το οποίο επισφράγιζε, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, την παραδοχή ότι ήμασταν σε θέση να ικανοποιήσουμε την ολοένα αυξανόμενη ανάγκη των ασθενών για κατ’ οίκον υπηρεσίες σε επείγουσες καταστάσεις. Συνεχίσαμε να δημοσιεύουμε άρθρα σε διεθνή περιοδικά εμμένοντας στη σημασία της εξωνοσοκομειακής αντίληψης της ιατρικής.
Από το 2012, διοργανώνουμε σε ετήσια βάση ένα Πανελλήνιο Συνέδριο με τίτλο «Το επείγον στο σπίτι» στο οποίο αναλύουμε περιστατικά που αφορούν στην επείγουσα εξωνοσοκομειακή ιατρική, παρουσία αντίστοιχων επιστημονικών φορέων. Παράλληλα βραβεύουμε σημαίνουσες προσωπικότητες της ιατρικής, οι οποίες παράγουν πολυσχιδές έργο το οποίο εκτείνεται σε πολλούς τομείς, πέραν του επιστημονικού (π.χ. Βορίδης, Τούτουζας, Μουντοκαλάκης, Μουτσόπουλος).
Το τελευταίο διάστημα, δραστηριοποιούμαστε στη μετάφραση και έκδοση μιας σειράς βιβλίων τα οποία αφορούν τόσο στις έννοιες του ανθρώπου και του ανθρωπισμού ως κεντρικών αξόνων και σημείων αναφοράς στην επιστήμη της ιατρικής, όσο και σε πρακτικά ζητήματα προκύπτοντα κατά άσκηση της ιατρικής πράξης αυτής καθαυτής στο σπίτι. Ώθηση αλλά και αφορμή γι’ αυτό αποτέλεσε η διαπίστωση, μετά από 30 χρόνια άσκησης επείγουσας εξωνοσοκομειακής ιατρικής, έλλειψης γνώσεων επί κοινών θεμάτων της ιατρικής, όπως ίλιγγοι, πτώσεις, παραλήρημα των ηλικιωμένων, καθώς αυτά δεν αποτελούν αντικείμενο διδασκαλίας στις ιατρικές σπουδές τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο στις παθολογικές κυρίως ειδικότητες.
Στην προσπάθειά μας να ορίσουμε το είδος αυτό της ιατρικής που ασκούσαμε οργανωμένα πια στην πόλη σε 24ωρη βάση, καταλήξαμε στο ότι ο πιο δόκιμος όρος, ήταν Εξωνοσοκομειακή Επείγουσα Ιατρική. Ήταν ο όρος που απέδιδε με τον καλύτερο τρόπο τη δραστηριότητά μας, επειδή αφενός, η πλειονότητα των περιστατικών μας ήταν πραγματικά επείγοντα περιστατικά και αφετέρου η εν λόγω ιατρική ασκείτο εκτός νοσοκομείου και κυρίως στη βάση μιας εξωνοσοκομειακής αντίληψης, μιας αντίληψης αποφυγής της νοσηλείας στο νοσοκομείο.
Η επείγουσα ιατρική αποτελεί έναν σχετικά νέο κλάδο της ιατρικής (1962) που αποτελείται από δύο τομείς, την επείγουσα και την προνοσοκομειακή επείγουσα ιατρική. Κατά την καθημερινή άσκηση αυτού του τύπου της ιατρικής, διαπιστώναμε το εννοιολογικό έλλειμμα, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο, μιας οργανωμένης ιατρικής δομής που θα ήταν διαθέσιμη 24/7 και θα έδινε λύσεις στα συχνότερα επείγοντα προβλήματα των ασθενών μέσω της έγκαιρης επέμβασης χωρίς αυτοί να καταλήγουν στα νοσοκομεία. Βάσει της προαναφερθείσας διαπίστωσης, ευελπιστούσαμε, και πλέον γνωρίζουμε, ότι η έννοια της εξωνοσοκομειακής επείγουσας ιατρικής, η νέα αυτή εξειδίκευση της επείγουσας ιατρικής αποτελεί την απάντηση στους διαρκείς και εμμένοντες προβληματισμούς μας.
Μετά από εμπειρία 30 ετών, είναι σαφές ότι η Εξωνοσοκομειακή Επείγουσα Ιατρική θα μπορούσε να αποτελέσει μια νέα ειδικότητα της ιατρικής και να αφορά κυρίως στην αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών σε ηλικιωμένους ασθενείς. Το γνωστικό αντικείμενο της συγκεκριμένης εξειδίκευσης θα έπρεπε να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, πέραν της ειδικότητας της γενικής ιατρικής ή της κάθε είδους εξειδίκευσης, γνώσεις γηριατρικής, επείγουσας ιατρικής, παρηγορικής φροντίδας ή ιατρικής του τέλους της ζωής, καθώς και ένα θεωρητικό υπόβαθρο στη βάση της κοινωνιολογίας της ιατρικής και των ανθρωπιστικών σπουδών εν γένει.
Τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας ειδικότητας θα μπορούσαν να συνοψισθούν στα εξής:
- Αποσυμφόρηση των ΤΕΠ, κυρίως από περιστατικά ηλικιωμένων ασθενών, τα οποία δε χρήζουν παραπομπής και μη εισαγωγή εύθραυστων ασθενών εντός του εχθρικού περιβάλλοντος των νοσοκομείων. Κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό δεδομένης της προοδευτικής γήρανσης του πληθυσμού στον δυτικό κόσμο και της παράτασης του προσδόκιμου επιβίωσης του ανθρώπου, τα οποία συνεπάγονται μια μελλοντική αύξηση του αριθμού των γηραιότερων ασθενών.
- Όφελος της δημόσιας υγείας με τον περιορισμό της διασποράς των μεταδοτικών νοσημάτων τύπου COVID-19, εποχιακής γρίπης κτλ. στο σπίτι και μεταφορά στο νοσοκομείο μόνο όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Κατά τον ίδιο τρόπο περιορίζουμε και την έκθεση των ηλικιωμένων ασθενών στα πολυανθεκτικά στα αντιβιοτικά μικρόβια που αφθονούν στους νοσοκομειακούς χώρους.
- Περιορισμό των οξέων οργανικών ψυχοσυνδρόμων και των συναφών γνωσιακών διαταραχών, οι οποίες προκύπτουν με κάθε νοσηλεία. Διερευνώντας το μετανοσοκομειακό σύνδρομο, το οποίο ουσιαστικά προκύπτει από τα δυσλειτουργικά σύνδρομα, (οξύ οργανικό ψυχοσύνδρομο, έλκη από κατακλίσεις, πτώσεις, μόνιμοι καθετήρες, υποθρεψίες), τα οποία συνήθως παρατηρούνται κατά τη διάρκεια της νοσηλείας σε νοσοκομεία ή κλινικές. Το μετανοσοκομειακό σύνδρομο συνοδεύεται από αυξημένη θνητότητα λόγω μη συνεργασίας των παραληρηματικών πλέον ασθενών.
- Προσαρμογή του μοντέλου «ένας γιατρός προς έναν ασθενή» στο μοντέλο «ένας ασθενείς προς πολλούς γιατρούς». Η ολιστική αντιμετώπιση των αναγκών των ασθενών από πληθώρα ειδικοτήτων αποτελεί καίριας σημασίας υπηρεσία, η οποία στο εξωτερικό θεωρείται VIP παροχή. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία τέτοιων μοντέλων ιατρικής είναι η συνεργασία μεταξύ των γιατρών.
- Μείωση του κόστους νοσηλείας καθώς η νοσοκομειακή ιατρική περίθαλψη συνεπάγεται πολλές διαγνωστικές και θεραπευτικές παρεμβάσεις, οι οποίες, ναι μεν, συχνά συμβάλλουν στην καλύτερη έκβαση της ασθένειας αλλά μπορεί να συνοδεύονται από ιατρογενείς επιπλοκές και γνωστικές διαταραχές.
- Ουσιαστική πραγμάτωση της ιδέας της ασθενοκεντρικής φροντίδας σε αντίθεση με αυτή εντός του νοσοκομείου, η οποία τείνει να γίνεται πιο ιατροκεντρική. Ο ασθενής νιώθει οικείος με το περιβάλλον του και απολαμβάνει της οικογενειακής στήριξης.